Các phương pháp thở oxy: Ưu nhược điểm

Các phương pháp thở oxy sẽ được bác sĩ chỉ định tùy vào tình trạng và nồng độ oxy cần cung cấp cho bệnh nhân. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu, nhược điểm nhất định với mục đích chung là cải thiện các vấn đề liên quan đến đường hô hấp. 

1. Khi nào thì bệnh nhân cần phải thở oxy?

Khi cơ thể bị thiếu oxy, các cơ quan khác cũng sẽ bị ảnh hưởng quá trình hoạt động và chức năng. Nguyên nhân dẫn đến thiếu oxy rất đa dạng, có thể kể đến như tắc nghẽn đường thở do co thắt phế quản, phù nề đường thở, tăng tiết dịch đường thở,... hoặc tắc nghẽn đường thở do khối u hoặc dị vật trong lòng phế quản, khối u chèn ép vào lòng phế quản,...

Ngoài ra, thiếu oxy còn có thể do sự hạn chế của phổi trong các tình trạng phổi bị giảm thể tích do tràn khí, tràn máu màng phổi, các bệnh lý xơ hóa phổi, giãn phế quản hay lao phổi, viêm phổi,...

Các phương pháp thở oxy sẽ được bác sĩ chỉ định cho những trường hợp sau:

●       Bệnh nhân có những triệu chứng như đau tức ngực, khó thở, thở dốc, hơi thở ngắn, rối loạn nhịp tim, chóng mặt, mê sảng, đau đầu,… nhịp thở > 20 lần/ phút và SpO2 < 95%.

●       Bệnh nhân bị thiếu oxy nghiêm trọng thường có biểu hiện tím tái, thở chậm hoặc ngừng thở, không thể định hướng, tụt huyết áp, mất ý thức,… 

●       Bệnh nhân lên cơ suy tim hay nhồi máu cơ tim cấp tính. 

●       Bệnh nhân bị thiếu oxy trong trường hợp ngộ độc khí (như hóa chất CO,…) hoặc sau phẫu thuật, chấn thương,… 

Bác sĩ sẽ chỉ định thở oxy nếu bệnh nhân có biểu hiện tím tái, khó thở, ngừng thở

2. Các phương pháp thở oxy hiện nay

Các phương pháp thở oxy được chỉ định phổ biến với bệnh nhân hiện nay bao gồm:

Thở oxy qua ống thông mũi 

Với những bệnh nhân bị thiếu oxy ở mức độ nhẹ và còn tỉnh táo, bác sĩ sẽ chỉ định thở oxy bằng ống thông mũi.

●       Ưu điểm: Oxy được cung cấp qua ống thông có lưu lượng thấp, người bệnh có thể hoạt động dễ dàng, vẫn có thể ăn uống, nói chuyện bình thường trong quá trình sử dụng liệu pháp oxy. 

●       Nhược điểm: Không thể xác định được nồng độ oxy chính xác mà người bệnh hít vào và khó đạt được lượng tối đa. Những trường hợp thở oxy qua ống thông mũi kéo dài sẽ gây khô, kích ứng niêm mạc, chất nhầy tiết nhiều, tăng khả năng chảy máu cam, đôi khi còn dẫn đến tràn khí hay căng giãn dạ dày nếu quá liều. 

Thở oxy bằng ống thông mũi, người bệnh có thể hoạt động dễ dàng

Liệu pháp thở oxy qua mặt nạ

Những trường hợp bệnh nhân bị thiếu oxy nghiêm trọng cần được cấp cứu hoặc vùng mũi, hầu họng tổn thương thì cần cung cấp oxy qua mặt nạ. Hầu hết những trường hợp chỉ định sử dụng mặt nạ, nồng độ oxy không vượt quá 60% mặc dù có thể đạt tối đa 90% để tránh bệnh nhân bị ngộ độc. 

●       Ưu điểm: Với nồng độ oxy cao, bệnh nhân có thể nhanh chóng cải thiện triệu chứng nhức đầu, khó thở, tức ngực, mệt mỏi. Đây là phương pháp thông dụng, dễ dùng và nồng độ oxy cung cấp cao hơn so với sử dụng ống thông mũi.

●       Nhược điểm: Bệnh nhân dễ bị sặc nếu có hiện tượng nôn ói hoặc gặp một số tác dụng phụ như khô mũi, chảy máu mũi, đau đầu,… Sử dụng mặt nạ không đúng cách có thể làm tăng CO2 trong máu, ngộ độc khí oxy, nhiễm khuẩn đường thở. Bên cạnh đó, mặt nạ cần được giữ khít với mặt để nồng độ oxy đạt tối đa. Nếu đeo mặt nạ, bệnh nhân sẽ bị hạn chế về vấn đề ăn uống.

Thở oxy bằng mặt nạ với nồng độ không quá mức 60%

Sử dụng lều oxy

So với các phương pháp thở oxy khác thì lều oxy ít phổ biến hơn. Lều oxy này chỉ được áp dụng nếu các liệu pháp trên không mang lại hiệu quả hoặc dùng với trẻ em. Khi sử dụng liệu pháp lều oxy cần chú ý:

●       Đảm bảo áp lực không khí bên trong lều luôn dương.

●       Đề phòng trường hợp lều oxy bị hở khiến nồng độ oxy trong lều giảm. 

●       Bác sĩ phải theo dõi thường xuyên trong quá trình sử dụng lều oxy.

●       Điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm bên trong lều oxy nhằm tránh tích tụ khí CO2.

3. Những biến chứng có thể xảy ra khi áp dụng các phương pháp thở oxy 

Thời gian và liều lượng oxy cần cung cấp với từng bệnh nhân sẽ khác sau và cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ nhằm tránh tình trạng ngộ độc hoặc biến chứng. Những trường hợp quá liều hoặc sử dụng liệu pháp oxy không đúng cách có dẫn đến tình trạng:

●       Xẹp phổi: Khí Nitơ trong phế nang có thể bị đẩy ra ngoài nếu bệnh nhân sử dụng liệu pháp oxy với nồng độ cao dẫn đến phổi bị xẹp.

●       Trẻ sinh non có thể gặp các vấn đề về võng mạc như bong võng mạc hoặc mất thị lực nếu thở oxy nồng độ cao. 

●       Nhiễm khuẩn đường hô hấp nếu dụng cụ thở oxy không được vệ sinh hoặc vô khuẩn trước khi sử dụng với bệnh nhân. 

Trong quá trình áp dụng các phương pháp thở oxy cần phải vệ sinh và vô khuẩn tất cả các dụng cụ để tránh vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng đường thở. Đồng thời, oxy có thể được làm ẩm với dung dịch vô khuẩn trước khi sử dụng liệu pháp oxy cho bệnh nhân để tránh tình trạng khô, kích ứng niêm mạc mũi.

Trong những trường hợp thiếu oxy do thiếu máu, suy tuần hoàn hoặc bệnh nhân suy hô hấp nghiêm trọng thì liệu pháp thở oxy không mang lại hiệu quả. Khi đó, người bệnh cần áp dụng các biện pháp thông khí nhân tạo như sử dụng máy thở cơ học, mở khí quản, oxy hóa màng ngoài cơ thể,… nhằm giúp khôi phục cải thiện tình trạng hô hấp. Tuy nhiên, những phương pháp này không chỉ định trong thời gian dài vì có thể gây ra nhiều tác động xấu đến sức khỏe, thậm chí là đe doạ tính mạng. 

Các phương pháp thở oxy được ứng dụng nhiều trong điều trị và hỗ trợ cải thiện các triệu chứng đường hô hấp hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng cần phải có chỉ định của bác sĩ, người bệnh không được áp dụng tại nhà trong bất kỳ tình huống nào.

Thăm khám sức khỏe để phát hiện sớm các vấn đề về đường hô hấp

Nếu bạn gặp những vấn đề về đường hô hấp thì có thể đến các cơ sở thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để thăm khám và áp dụng biện pháp điều trị hiệu quả. Trong trường hợp cần thiết phải áp dụng các phương pháp thở oxy, bác sĩ sẽ hướng dẫn chỉ tiết để đảm bảo quá trình điều trị an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.

Mọi vấn đề cần hỗ trợ hoặc đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa Hô hấp của MEDLATEC, quý khách hàng vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn.

BS Thanh Tuấn đã duyệt