1. Vai trò của khứu giác là gì?

Khứu giác là một trong các cơ quan giác quan của cơ thể. Các tế bào nguyên uỷ của thần kinh khứu giác nằm trong vùng niêm mạc khứu giác của ổ mũi, có khả năng cảm nhận, phân biệt mùi hương. Cơ quan này chứa hàng triệu tế bào thần kinh có nhiệm vụ nhận diện các phân tử mùi trong không khí và truyền tín hiệu đến não bộ để phân tích, nhận định mùi hương. 

Vậy vai trò của khứu giác là gì? Cơ quan này giúp:

- Nhận biết hương vị thức ăn, mùi hoa hoặc các mùi khác có trong không khí.

- Tăng cảm nhận hương vị thực phẩm để cải thiện cảm giác với đồ ăn.

- Phát hiện các mùi nguy hiểm để con người có phản ứng kịp thời giúp bảo vệ cơ thể.

Khứu giác giúp con người có khả năng nhận biết mùi

2. Mất khứu giác: nguyên nhân và những ảnh hưởng đến người bệnh

2.1. Nguyên nhân nào gây mất khứu giác?

Hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân mất khứu giác là gì. Tuy nhiên, những yếu tố sau được xem là có liên quan đến nguy cơ khiến người bệnh không còn khả năng ngửi được mùi hương:

- Cảm cúm và viêm đường hô hấp

Nhiễm virus như cảm cúm hoặc COVID-19 là nguyên nhân phổ biến gây mất khứu giác tạm thời.

- Chấn thương đầu

Chấn thương ở não hoặc dây thần kinh khứu giác, chấn thương tháp mũi có thể ảnh hưởng khả năng nhận biết mùi.

- Tắc nghẽn đường mũi

Đây là nguyên nhân phổ biến do tắc nghẽn đường dẫn truyền tín hiệu mùi, nguyên nhân bao gồm viêm xoang, viêm mũi dị ứng quá phát cuốn, polyp mũi, khối u trong mũi, biến dạng cấu trúc giải phẫu vách ngăn mũi,...

- Lão hóa

Người lớn tuổi thường bị giảm khả năng khứu giác do sự lão hóa tự nhiên của cơ thể. Vậy nguyên nhân lão hóa tự nhiên gây mất khứu giác là gì? Điều này được giải thích như sau: quá trình lão hóa khiến cơ thể mất đi số lượng lớn tế bào khứu giác và giảm diện tích bề mặt biểu mô khứu giác giúp cảm nhận mùi vị.

- Bệnh lý khác

Mắc một số bệnh như Parkinson, Alzheimer hay tiểu đường có thể làm suy giảm hoặc mất khứu giác.

2.2. Mất khứu giác ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống người bệnh?

Mất khứu giác không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận mùi mà còn gây ra nhiều khó khăn đối với cuộc sống của người bệnh. Đây cũng là lý do nhiều người quan tâm tới vấn đề ảnh hưởng của mất khứu giác là gì. Khi bị mất khứu giác, người bệnh sẽ phải đối mặt với các vấn đề:

- Giảm chất lượng cuộc sống

Mất đi khả năng cảm nhận mùi thơm từ thức ăn hoặc hương hoa khiến cho người bệnh giảm hứng thú và niềm vui trong cuộc sống.

- Dễ gặp nguy hiểm

Do khó phát hiện mùi khí gas, khói cháy hoặc thực phẩm hư hỏng nên người bệnh dễ rơi vào những tình huống nguy hiểm do không phát hiện kịp thời các tín hiệu cảnh báo từ mùi hương.

- Tâm lý tiêu cực

Không ngửi được những mùi hương quen thuộc như mùi cơ thể người thân, mùi hoa, hay mùi nước hoa yêu thích có thể khiến người bệnh cảm thấy bị tách biệt khỏi môi trường xung quanh. Theo thời gian, người bệnh sẽ nảy sinh tâm lý căng thẳng, lo âu, trầm cảm. Hậu quả tâm lý này thường không được nhận ra ngay lập tức, nhưng sẽ gây nên ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tinh thần của người bệnh.

Người bệnh buồn chán, hoang mang vì mất khứu giác

3. Chẩn đoán và điều trị mất khứu giác như thế nào?

3.1. Chẩn đoán

Trước khi đưa ra phác đồ điều trị mất khứu giác bác sĩ cần tìm ra nguyên nhân gây mất khứu giác là gì. Vì thế, bác sĩ sẽ thực hiện một số biện pháp để chẩn đoán nguyên nhân như:

- Nội soi mũi giúp tìm kiếm tắc nghẽn hoặc tổn thương trong mũi.

- Chụp CT-Scanner hoặc chụp MRI để phát hiện tổn thương ở não hoặc dây thần kinh khứu giác.

- Test nhanh cúm, Covid-19 hoặc các xét nghiệm sinh học phân tử phân lập virus nếu có nghi ngờ.

Nội soi mũi - một phần của quá trình chẩn đoán mất khứu giác

3.2. Điều trị

Sau khi đã chẩn đoán được nguyên nhân gây mất khứu giác là gì, bác sĩ sẽ lấy đó làm căn cứ đưa ra phác đồ điều trị:
- Với trường hợp viêm đường hô hấp trên

Người bệnh bị mất khứu giác do viêm xoang, cảm cúm, viêm nhiễm đường hô hấp trên thường được chỉ định dùng thuốc giảm viêm hoặc kháng sinh (nếu có nhiễm trùng) để giảm viêm, thông mũi, cải thiện khứu giác.

- Với trường hợp dị ứng

Nếu mất khứu giác do dị ứng, bác sĩ có thể kê thuốc kháng histamine hoặc thuốc xịt mũi để làm giảm phản ứng dị ứng, giúp phục hồi khứu giác.

- Chấn thương đầu hoặc mũi

Trong trường hợp mất khứu giác do chấn thương, nếu có tổn thương ở dây thần kinh khứu giác, có thể người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật. Nếu tổn thương không thể hồi phục thì việc điều trị thường tập trung vào việc giảm thiểu các triệu chứng để tăng chất lượng sống cho bệnh nhân.

- Tổn thương mũi hoặc cấu trúc liên quan

Với bệnh nhân có tổn thương mũi hoặc các cấu trúc liên quan đến khứu giác như polyp mũi, u não, dị tật bẩm sinh,... thường sẽ được phẫu thuật loại bỏ khối u hoặc cấu trúc bất thường gây cản trở đến khả năng cảm nhận mùi của người bệnh.

Điều trị mất khứu giác trong những trường hợp cần thiết sẽ cần tới sự can thiệp của nhiều chuyên khoa. Khi phương pháp điều trị được áp dụng đúng với nguyên nhân gây nên, khứu giác sẽ được phục hồi tốt nhất hoặc triệu chứng được cải thiện để nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.

4. Một số biện pháp hỗ trợ phòng ngừa mất khứu giác

Bằng việc thực hiện một số cách sau, bạn có thể phòng ngừa sự tấn công của các yếu tố làm tăng nguy cơ gây mất khứu giác:

- Vệ sinh mũi thường xuyên và đúng cách để đường mũi không bị tắc nghẽn.

- Đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh tiếp xúc với các tác nhân không tốt cho khứu giác như: khói thuốc, hóa chất độc hại, khói, bụi,...

- Tập thể dục đều đặn, ăn uống đầy đủ dưỡng chất và sinh hoạt khoa học để tăng khả năng miễn dịch của cơ thể trước sự tấn công của tác nhân gây bệnh đến khứu giác.

- Đội mũ bảo hộ khi tham gia công việc hoặc hoạt động có nguy cơ gây chấn thương vùng đầu cổ.

Hy vọng sau những chia sẻ này, quý khách hàng đã hiểu được vai trò của khứu giác là gì và biết đến nguyên nhân gây mất khứu giác để chủ động phòng tránh, điều trị kịp thời trong trường hợp cần thiết.

Nếu có dấu hiệu bất thường nghi ngờ suy giảm chức năng khứu giác, quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.