1. Bệnh lao nguy hiểm như thế nào?

Bệnh lao là một trong những căn bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm đối với con người, được coi là bệnh truyền nhiễm gây tỷ lệ tử vong cao hàng thứ 2 trên Thế giới. 

Bệnh lao chủ yếu do Mycobacterium tuberculosis (MTB) gây lên.

Hình ảnh Mycobacterium tuberculosis

Mycobacterium tuberculosis là vi khuẩn thuộc chi Mycobacterium gây bệnh lao ở người, chúng lây truyền qua đường hô hấp, khi hít phải những hạt nhỏ chứa vi khuẩn lao. M. tuberculosis gây lao phổi (chiếm 80%) và lao ngoài phổi như: lao hạch, tràn dịch màng phổi do lao,tràn dịch màng tim/ màng bụng do lao, lao não/màng não, lao xương (chiếm 20%).

Nếu như không được phát hiện sớm và có phương pháp điều trị bệnh kịp thời, bệnh có thể dẫn tới các hậu quả cho sức khỏe như:  

- Tràn dịch và tràn khí ở màng phổi: Khi dịch và khí đã tràn ra quá nhiều khiến cho co ép phổi lại thành một thể tích nhỏ. 

- Ho ra máu: Nếu không điều trị kịp thời vi khuẩn sẽ dần dần phá hủy mạch máu. Đồng thời làm cho người bệnh bị tắc thở, suy tuần hoàn và dẫn tới tử vong.

- Trong trường hợp người bệnh được điều trị khỏi bệnh lao phổi song nó có thể để lại nhiều di chứng: suy đường hô hấp mãn, giãn phế quản, tràn khí màng phổi hoặc bị u nấm phổi.

- Người nhiễm vi khuẩn lao không được phát hiện và kiểm soát sẽ lây nhiễm cho cộng đồng.

2. Xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready là gì?

MTB TRC Ready (Mycobacterium tuberculosis Transcription Reverse Transcription Concerted reaction) là xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán vi khuẩn lao, phát hiện sự có mặt của tổ hợp vi khuẩn M. tuberculosis (vi khuẩn Lao) trong bệnh phẩm hoàn toàn tự động bằng máy, với độ nhạy, đặc hiệu cao, thời gian trả kết quả nhanh chóng (trong vòng 70 phút).

Hệ thống máy cho xét nghiệm MTB TRC Ready hoàn toàn tự động

Nguyên lý:

Xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready được thực hiện dựa trên nguyên lý khuếch đại đẳng nhiệt (PCR đẳng nhiệt) và phát hiện trình tự đích 16S rRNA của vi khuẩn Lao dựa trên sự kết hợp của phản ứng phiên mã ngược và phiên mã.

TRC khuếch đại và phát hiện RNA đích của vi khuẩn trong cùng một bước thông qua sự kết hợp phản ứng khuếch đại đẳng nhiệt RNA và đầu dò phát huỳnh quang, hoạt động theo hình thức cài xen INAF (INtercalation Activating Fluorescence).

MTB TRC Ready khuếch đại và phát hiện rRNA 16S, đồng thời kit cũng chứa chứng nội để phát hiện các trường hợp ức chế phản ứng khuếch đại RNA.

Phản ứng khuếch đại được phát hiện trong thời gian thực bằng cách đo mật độ huỳnh quang phát ra do sự liên kết quá trình tự RNA đích với probe INAF.

3. Ưu điểm của xét nghiệm MTB TRC Ready

Quy trình thực hiện xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready là một chu kình kín và đích phát hiện là RNA (các phương pháp khác đích phát hiện là DNA) nên chỉ với một lượng nhỏ (1 vài bản sao) cũng có thể phát hiện ra vi khuẩn lao, vì vậy ưu điểm vượt trội của phương pháp này là:

- Có độ nhạy và độ đặc hiệu rất cao và tối ưu được trên hầu hết các loại bệnh phẩm, kể cả: máu, mủ, tinh dịch,…

- Ít nguy cơ lây nhiễm (vì quy trình khép kín).

- Phát hiện ngay cả với mẫu có mật độ vi khuẩn thấp.

- Thời gian thực hiện xét nghiệm nhanh chóng (chỉ mất 40 phút).

Chu trình xét nghiệm hoàn toàn khép kín

4. Khi nào nên xét nghiệm chẩn đoán bệnh lao MTB TRC Ready?

Xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready được thực hiện đối với các trường hợp bệnh nhân nghi ngờ lao phổi, có điểm bất thường khi chụp X-quang phổi hay ở nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao. Cụ thể như sau: 

- Người nghi ngờ mắc Lao phổi, biểu hiện:

+ Ho kéo dài trên 2 tuần (ho về chiều, ho khan, ho có đờm, ho ra máu,…).

+ Gầy sút, kém ăn, mệt mỏi. 

+ Sốt nhẹ về chiều. 

+ Ra mồ hôi “trộm” ban đêm. 

+ Đau ngực, đôi khi khó thở. 

- Nhóm nguy cơ cao: 

+ Người nhiễm HIV.

+ Người tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây, đặc biệt trẻ em. 

+ Bệnh mạn tính: loét dạ dày - tá tràng, đái tháo đường, suy thận mạn.

+ Người nghiện ma tuý, rượu, thuốc lá, thuốc lào.

+ Người sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài.

- Các trường hợp có đặc điểm bất thường trên phim chụp X-quang phổi.

Triệu chứng bệnh nhân lao phổi

5. Mẫu bệnh phẩm thực hiện xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready là gì?

Với việc ứng dụng công nghệ sinh học phân tử, xét nghiệm bệnh lao MTB TRC Ready có thể thực hiện được trên nhiều loại mẫu bệnh phẩm khác nhau. Tùy từng loại bệnh phẩm mà có yêu cầu thể tích để thực hiện xét nghiệm sẽ khác nhau:

+ Đờm: 3 - 5 mL.

+ Dịch phế quản, dịch dạ dày, dịch màng phổi, dịch màng bụng, dịch khớp,...: 10 - 40 mL.

+ Nước tiểu: 20 - 40 mL.

+ Dịch não tủy: >2 mL.

+ Dịch màng tim: >2 mL.

+ Mủ từ các ổ tổn thương: 3 - 5 mL.

+ Tinh dịch, dịch âm đạo,tăm bông phết dịch, mảnh sinh thiết từ tổn thương kín, mô,…: Không yêu cầu.

+ Máu chống đông EDTA: 10 mL.

- Bảo quản mẫu: 

+ 2 - 25ºC: 24h.

+ ≤-20ºC: thời gian lâu hơn.

6. Một số xét nghiệm bệnh lao khác tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

- Xét nghiệm nhuộm soi: đây là xét nghiệm sàng lọc đầu tay, hiện nay có 2 phương pháp được sử dụng là:

AFB trực tiếp nhuộm Ziehl-Neelsen : thời gian trả kết quả 2h sau nhận mẫu.

AFB trực tiếp nhuộm huỳnh quang: thời gian trả kết quả 1 ngày sau nhận mẫu.

Hai xét nghiệm này nhanh, đơn giản nhưng độ nhạy và độ đặc hiệu thấp.

- Cấy lao bằng phương pháp lỏng (MGIT): dương tính trả sau 2 - 3 tuần, âm tính trả sau 8 tuần. Là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán.

- Sinh học phân tử: Lao PCR, MTC/NTM RealtimePCR, MTB TRC Ready: trả kết quả sau 1 ngày nhận mẫu. Là những xét nghiệm chẩn đoán nhanh, có độ nhạy và độ đặc hiệu cao.

- Phương pháp phát hiện gián tiếp: 

ADA dịch màng phổi: thời gian trả kết quả 3 - 5 ngày, giúp hỗ trợ chẩn đoán lao màng phổi.

M. tuberculosis Quantiferon: thời gian trả kết quả 5 ngày, giúp phát hiện lao tiềm ẩn ngay cả những người không có triệu chứng.

Xét nghiệm MTB TRC Ready tại bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những xét nghiệm bệnh lao một cách nhanh chóng, chính xác hiện nay. Bạn có thể lấy mẫu bệnh phẩm tại nhà mà không cần đến cơ sở y tế thông qua dịch vụ lấy mẫu tận nơi 24/24 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, chỉ với thêm 10.000 đồng cho mỗi lần thực hiện, liên hệ 1900565656 để được tư vấn.