1. Nguyên nhân và triệu chứng tiêu chảy

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng từ 3 lần trở lên trong khoảng 24 giờ. Có thể phân loại như sau: 

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng và nhiều hơn 3 lần trong 24 giờ

• Tiêu chảy cấp tính: Tình trạng bệnh thuyên giảm chỉ sau 1 đến 2 ngày và không kéo dài lâu hơn 1 tuần. 
• Tiêu chảy mạn tính: Bệnh có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. 

Ngoài biểu hiện đi ngoài nhiều lần và đi ngoài phân lỏng, bệnh nhân còn gặp phải một số triệu chứng bất thường như cơ thể mệt mỏi, đầy hơi, buồn nôn, đi tiểu gấp, đau bụng,...

Cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời nếu tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hoặc đã xảy ra biến chứng như sau: 

• Triệu chứng tiêu chảy kéo dài liên tục trong hơn 2 ngày.
• Những cơn đau bụng ngày càng nghiêm trọng hơn. 
• Trực tràng đau rát. 
• Sốt cao và kéo dài, dù đã dùng thuốc hạ sốt nhưng vẫn chưa thể cắt sốt. 
• Phân sống, phân có màu đen hoặc có lẫn máu tươi. 
• Cơ thể bị mệt mỏi và suy kiệt. 
• Chóng mặt, đau đầu, tim đập nhanh. 
• Xuất hiện những biểu hiện mất nước nghiêm trọng. 
• Nôn mửa liên tục. 
• Nước tiểu đậm màu hơn bình thường. 

Có nhiều nguyên nhân gây tiêu chảy, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến: 

- Đường ruột bị nhiễm virus, vi khuẩn hay các loại ký sinh trùng,... Chẳng hạn một số loại vi khuẩn như Salmonella, khuẩn tụ cầu,... tồn tại trong các món ăn không đảm bảo vệ sinh hoặc các món ăn tái sống như thịt tái, gỏi cá sống, rau sống,...

- Thực phẩm và điều kiện sinh hoạt không đảm bảo vệ sinh: Trong quá trình bảo quản cũng như chế biến đồ ăn, thức uống, nếu không đảm bảo vệ sinh thì vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập, tấn công đường tiêu hóa và gây tiêu chảy. Bên cạnh đó, không gian sinh hoạt và đặc biệt là nhà vệ sinh không được làm sạch thường xuyên cũng chính là nguyên nhân rất phổ biến gây ra bệnh tiêu chảy. 

- Dị ứng với thực phẩm, chẳng hạn dị ứng với thành phần lactose trong sữa chính là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy. 

- Rối loạn hệ vi sinh trong ruột: Tình trạng này thường xảy ra với những trường hợp phải sử dụng thuốc kháng sinh sau một thời gian dài khiến cho những vi khuẩn có lợi cũng bị tiêu diệt và làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, tăng nhu động ruột, cuối cùng dẫn đến tiêu chảy. 

- Một số bệnh lý cũng có thể gây tiêu chảy như hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng,...

2. Các loại thuốc trị tiêu chảy phổ biến

Thuốc là giải pháp điều trị tiêu chảy thường được áp dụng và mang lại hiệu quả nhanh chóng. Một số loại thuốc trị tiêu chảy có thể kể đến như sau: 

Người bệnh nên uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ

- Thuốc Berberin: Loại thuốc này có thành phần là các loại thảo dược, có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn. Thuốc được bào chế dưới dạng viên nén bọc đường và không bọc đường. Dạng thuốc viên nén bọc đường không khuyến khích sử dụng đối với người bệnh tiểu đường. 

- Loperamid: Thường được sử dụng cho những trường hợp tiêu chảy mạn tính hoặc không rõ nguyên nhân. Tác dụng của thuốc là giảm tiết dịch đường tiêu hóa để giảm lượng nước thải qua phân, điều hòa nhu động ruột, giảm số lần đi đại tiện và giúp phân dễ đóng khuôn hơn. Trẻ em dưới 12 tuổi không sử dụng loại thuốc này. 

- Thuốc Diphenoxylate: Thường được áp dụng với những trường hợp đi ngoài nhiều lần kèm theo biểu hiện đau bụng. Công dụng của thuốc là làm giảm nhu động ruột, chậm tốc độ di chuyển của nước và các chất điện giải, từ đó hạn chế nguy cơ mất nước và phân lỏng. 

- Thuốc Codein: Có thành phần chính là Codein phosphat, thuốc Codein giúp giảm nhu động ruột, giảm triệu chứng đau bụng. Do đó, loại thuốc này thường dành cho những bệnh nhân bị tiêu chảy kèm theo những cơn đau thắt bụng. 

- Thuốc Racecadotril: Loại thuốc này thường dùng cho người bị tiêu chảy cấp. Thuốc có công dụng ức chế Enkephalinase, từ đó hạn chế tiết dịch ở hệ tiêu hóa, giảm bớt số lần đi ngoài, hạn chế nguy cơ mất nước và mất các chất điện giải. Thuốc được bào chế dưới dạng viên nang, viên nén hoặc dịch uống trực tiếp. 

- Thuốc Smecta: Công dụng của thuốc là tạo ra một lớp màng bọc nội mạc đại tràng, từ đó hạn chế những yếu tố kích thích gây tiêu chảy. Bên cạnh đó, thuốc giúp tăng khả năng hấp thụ nước, phòng tránh sự tấn công của các loại vi khuẩn, virus. Từ đó, cải thiện nhanh chóng triệu chứng tiêu chảy. 

- Thuốc đi ngoài Pepto Bismol: Thuốc có chứa Bismuth subsalicylate và có tác dụng kích thích hoạt động co bóp của dạ dày để tiêu hóa thức ăn, giảm nguy cơ đau dạ dày do quá tải lượng thức ăn, giảm số lần đi đại tiện, cải thiện một số triệu chứng như ợ nóng, buồn nôn, khó tiêu,... Loại thuốc này thường được sử dụng trong các trường hợp bị tiêu chảy cấp. 

Không dùng thuốc cho những trường hợp đi ngoài lẫn máu hoặc trong phân có dịch nhầy, có triệu chứng tiêu chảy kèm sốt, dị ứng aspirin hay bị loét dạ dày. Trường hợp trẻ em bị tiêu chảy kèm theo bị cúm, sốt, thủy đậu cũng không sử dụng được loại thuốc này. 

3. Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh

Ngoài việc sử dụng thuốc trị tiêu chảy theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề sau khi chăm sóc người bệnh: 

- Đảm bảo bù nước và điện giải cho người bệnh: Khi bị tiêu chảy, bệnh nhân rất dễ bị mất nước và mất các chất điện giải. Nếu không bù nước và điện giải kịp thời có thể gây sốc, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Có thể bổ sung men vi sinh trong sữa chua hay một số thực phẩm khác để bổ sung lợi khuẩn đường ruột, phòng ngừa nhiễm trùng và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh. Lưu ý không nên nhầm lẫn giữa men vi sinh và men tiêu hóa. 

Người bị tiêu chảy nên ăn thức ăn dạng lỏng, mềm

- Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Khi bị tiêu chảy, người bệnh nên chọn những món ăn mềm và dễ tiêu hóa, đồng thời tránh ăn những món nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, không uống bia rượu. 

Trên đây là thông tin tham khảo về các loại thuốc trị tiêu chảy. Lưu ý, nếu có biểu hiện bệnh bạn không nên tự ý dùng thuốc, đặc biệt khi bệnh đã có triệu chứng nghiêm trọng thì cần đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán bệnh và điều trị đúng cách.

Bạn nên đi khám nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài và diễn biến nghiêm trọng

Nếu có nhu cầu đặt lịch khám sớm, mời bạn liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn kịp thời.