1. Khái quát về Lipase và ý nghĩa của chỉ số Lipase

Lipase là enzyme tiết ra bởi tuyến tụy, có nhiệm vụ phân hủy chất béo từ thực phẩm được dung nạp vào cơ thể thành axit béo và glycerol để cơ thể hấp thụ chất béo tốt nhất. 

Khi tiêu thụ thực phẩm chứa chất béo, Lipase sẽ kích hoạt quá trình phân giải chất béo thành năng lượng. Điều này không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn hỗ trợ cơ thể hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K.

Chỉ số Lipase thường được xác định thông qua xét nghiệm máu với ngưỡng bình thường khoảng 0-50 U/L (đơn vị/l) và có thể dao động ngưỡng tham chiếu tùy vào labo xét nghiệm. Chỉ số này có ý nghĩa quan trọng đối với đánh giá chức năng của tuyến tụy. Khi tuyến tụy bị viêm hoặc có tổn thương khác, Lipase thường rối loạn. Vì thế, chỉ số này cung cấp căn cứ để bác sĩ đánh giá các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm tụy, sỏi mật hoặc các rối loạn tiêu hóa khác.

Chỉ số Lipase có vai trò quan trọng đối với đánh giá chức năng tuyến tụy

2. Vì sao cần xét nghiệm chỉ số Lipase và ý nghĩa kết quả xét nghiệm

2.1. Vai trò của xét nghiệm Lipase

Xét nghiệm chỉ số Lipase giúp:

- Chẩn đoán các rối loạn chức năng tụy nhất là viêm tụy

- Theo dõi hiệu quả điều trị

Đối với những người đã được chẩn đoán bệnh tụy hoặc đang điều trị bệnh tuyến tụy, chỉ số Lipase là công cụ theo dõi tiến triển sức khỏe. Nếu mức Lipase trở lại bình thường, điều đó cho thấy tình trạng bệnh đang được kiểm soát tốt. Ngược lại, mức lipase không ổn định có thể là dấu hiệu cần điều chỉnh phương pháp điều trị.

- Là xét nghiệm đặc hiệu hơn so với xét nghiệm amylase huyết thanh trong chẩn đoán viêm tụy. 

- Chẩn đoán phân biệt

Xét nghiệm hữu ích đối với hỗ trợ chẩn đoán phân biệt 1 tình trạng đau bụng do viêm tụy cấp với các tình trạng đau bụng khác (nhất là đối với các nguyên nhân cần can thiệp ngoại khoa) như viêm phúc, nghẹt ruột hoặc nhồi máu ruột, nang giả tụy,...

2.2. Ý nghĩa kết quả xét nghiệm Lipase

- Nguyên nhân chính thường gặp làm tăng hoạt độ Lipase máu là:

+ Viêm tụy cấp hoặc tái phát làm tăng tiết Lipase nhiều hơn và thâm nhập vào máu.

+ Sỏi mật hoặc viêm túi mật cấp cản trở sự bài tiết của dịch tụy, làm tăng Lipase.

+ Tổn thương hoặc nhiễm khuẩn nội tạng: Loét dạ dày - tá tràng có thủng hoặc thủng bít, viêm phúc mạc, tổn thương ruột non,... gây tăng Lipase.

- Một số trường hợp khác như :

+ Nhồi máu ruột.

+ Tắc nghẽn ống tụy do sỏi, do thuốc.

+ Ung thư tụy.

+ Nghiện rượu.

+ Bệnh gan mạn tính như xơ gan, ung thư gan.

2.3. Yêu cầu khi làm xét nghiệm Lipase 

Bệnh nhân làm xét nghiệm Lipase cần nhịn ăn từ 5 - 12 giờ trước khi lấy mẫu xét nghiệm để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác.

Khách hàng làm xét nghiệm Lipase tại MEDLATEC

3. Làm cách nào để duy trì chỉ số Lipase ổn định?

Một trong những nguyên nhân gây viêm tụy cấp hay gặp là do chỉ số mỡ máu quá cao gây áp lực lên tụy, khiến men tụy tăng theo và chỉ số Lipase tăng cao. Vì thế, để duy trì chỉ số Lipase trong giới hạn bình thường, người bệnh cần:

3.1. Cân bằng dinh dưỡng

- Tiêu thụ quá nhiều chất béo có thể gây áp lực lên tụy, dẫn đến rối loạn sản xuất enzyme Lipase. Vì vậy, để chỉ số này ổn định, hãy thay thế bằng các loại chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, cá hồi hoặc quả bơ.

- Tăng cường chất xơ trong rau củ và trái cây hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ viêm tụy hoặc bệnh đường tiêu hóa.

- Hạn chế bia rượu vì đây là yếu tố dễ gây viêm tụy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chỉ số Lipase.

- Uống đủ nước để đào thải các enzyme dư thừa ra khỏi cơ thể.

Đặc biệt, người có tiền sử bệnh về tụy hoặc tiêu hóa nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng lối sống phù hợp. Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt theo chỉ dẫn để giảm nguy cơ tăng hoặc giảm chỉ số Lipase.

Cân bằng dinh dưỡng giúp ổn định chỉ số Lipase

3.2. Duy trì thói quen vận động thường xuyên

Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn tăng cường lưu thông máu, cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm căng thẳng cho tuyến tụy. Vì thế, mỗi người nên lựa chọn cho mình bài tập phù hợp để duy trì ít nhất 30 phút mỗi ngày.

3.3. Giảm thiểu tâm lý căng thẳng

Stress kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến tuyến tụy. Bằng việc tìm đến các hoạt động ưa thích, có tính giải trí phù hợp như đọc sách, thiền, nghe nhạc,... bạn có thể tạo ra tâm lý thoải mái, cải thiện tâm trạng để chống lại các nguy cơ do stress gây ra.

4. Khi nào nên xét nghiệm chỉ số Lipase?

Các trường hợp sau thường được chỉ định xét nghiệm Lipase:

- Chẩn đoán viêm tụy cấp: Xét nghiệm có độ nhạy và độ đặc hiệu khá cao trong chẩn đoán. 

- Xét nghiệm giúp chẩn đoán phân biệt 1 tình trạng đau bụng do viêm tụy cấp với các tình trạng đau bụng do các nguyên nhân khác. Chỉ số lipase giúp xác định nhanh nguồn gốc tại tụy hay ngoài tụy của tình trạng đau bụng từ đó định hướng chẩn đoán và có phương pháp điều trị kịp thời. 

- Xét nghiệm cũng có vai trò trong thăm dò chẩn đoán các trường hợp tăng Macroamylase máu - men lipase hoàn toàn bình thường.

Quý khách hàng có mối quan tâm nào khác về chỉ số Lipase cần được tư vấn hoặc kiểm tra bất thường có liên quan, hãy liên hệ Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được giải đáp cụ thể.