1. Vai trò của nước ối đối với sự phát triển thai nhi

Muốn hiểu về sự thay đổi chỉ số nước ối theo tuần thai, trước tiên mẹ bầu cần nắm được tầm quan trọng của nước ối trong suốt thai kỳ.

1.1. Nước ối là gì?

Nước ối là lớp dịch bao quanh thai nhi ở trong buồng tử cung, hình thành từ khoảng ngày thứ 12 sau khi thụ thai thành công. Dịch ối có nguồn gốc từ huyết tương của mẹ, sau đó được duy trì và bổ sung bởi nước tiểu, dịch phổi và các tuyến trong cơ thể của thai nhi.

1.2. Vai trò của nước ối

Nước ối có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự an toàn của thai kỳ: 

• Bảo vệ thai nhi khỏi tác động bên ngoài:

Nước ối được xem như là tấm đệm tự nhiên giúp giảm thiểu chấn động và áp lực từ bên ngoài tác động vào bụng mẹ. Nhờ tấm đệm này mà thai nhi được bảo vệ an toàn trước các va chạm trong sinh hoạt hàng ngày bên ngoài bụng mẹ.

• Hỗ trợ quá trình phát triển của thai nhi:

Trong nước ối có chứa nhiều loại dưỡng chất, kháng thể và hormone. Thai nhi hít thở, nuốt và cử động trong môi trường này. Đây chính là môi trường hỗ trợ sự phát triển phổi, hệ tiêu hóa và hệ vận động của thai nhi.

• Giữ cân bằng nhiệt độ cho thai nhi:

Nhiệt độ trong nước ối luôn được duy trì ổn định để thai nhi có môi trường sống phù hợp và tránh được sự thay đổi nhiệt độ đột ngột từ bên ngoài.

Nước ối là môi trường để thai nhi phát triển an toàn trong bụng mẹ

1.3. Tầm quan trọng của việc theo dõi chỉ số nước ối

Siêu âm để đo chỉ số nước ối theo tuần thai giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi. Nếu chỉ số bất thường, thai nhi có thể gặp nguy cơ suy dinh dưỡng, sinh non hoặc biến chứng trong quá trình sinh nở.

2. Những bất thường về nước ối mẹ bầu cần lưu ý

Chỉ số nước ối theo tuần thai sẽ có sự chênh lệch, trong đó, có một số tình trạng bất thường liên quan đến nước ối sau đây, mẹ bầu nên nắm rõ:

2.1. Thiểu ối 

Thiểu ối là tình trạng lượng nước ối giảm xuống thấp hơn mức an toàn, thường được xác định khi AFI < 5cm hoặc thể tích nước ối < 300ml.

Nguyên nhân gây thiểu ối gồm:

• Bất thường ở bánh nhau (nhau bong non, nhau kém phát triển).
• Thai quá ngày sinh, nhau thai lão hóa.
• Dị tật đường tiết niệu của thai (ví dụ: không có thận hoặc tắc nghẽn niệu đạo).
• Rỉ ối trong thời gian dài nhưng không được phát hiện.

Thiểu ối có thể dẫn đến:

• Thai bị chèn ép, hạn chế vận động, dễ gây dị tật xương khớp.
• Thai bị thiếu oxy, suy thai.
• Thai chậm phát triển, thai lưu.

2.2. Đa ối 

Đa ối là tình trạng nước ối vượt quá mức cho phép, được xác định khi AFI > 24cm hoặc thể tích nước ối > 2000ml.

Nguyên nhân gây đa ối gồm:

• Mẹ mắc tiểu đường thai kỳ.
• Dị tật thai nhi (hẹp thực quản hoặc teo tá tràng khiến thai nhi không thể nuốt nước ối).
• Bất đồng nhóm máu mẹ - con.
• Đa thai.

Đa ối có thể gây nên các nguy cơ:

• Sinh non.
• Bất thường ngôi thai (ngôi mông, ngôi ngang).
• Vỡ ối sớm, sa dây rốn khi chuyển dạ.
• Thai lưu.

2.3. Vỡ ối sớm 

Vỡ ối sớm tức là màng ối bị rách trước khi xuất hiện cơn co tử cung chuyển dạ. Khi bị vỡ ối sớm, mẹ thường cảm nhận thấy nước chảy ra từ âm đạo với mức độ nhiều hoặc ít tùy vào từng trường hợp.

Nguyên nhân gây vỡ ối sớm thường do:

• Nhiễm trùng âm đạo - cổ tử cung.
• Cổ tử cung yếu, ngắn.
• Đa thai, đa ối gây căng giãn buồng tử cung.

Vỡ ối sớm làm tăng nguy cơ: 

• Thai nhi bị nhiễm trùng do không còn lớp màng bảo vệ.
• Giảm lượng nước ối nhanh chóng, gây suy thai cấp.
• Sinh non nếu vỡ ối khi thai chưa đủ tháng.

Bác sĩ kiểm tra chỉ số nước ối theo tuần thai qua siêu âm định kỳ

3. Bảng chỉ số nước ối theo tuần thai và cách duy trì chỉ số nước ối ổn định

Dưới đây là bảng tham khảo chỉ số nước ối theo tuần thai và cách giúp mẹ bầu duy trì ổn định chỉ số này:

3.1. Bảng chỉ số nước ối tham khảo theo tuần thai

Mỗi giai đoạn của thai kỳ, lượng nước ối sẽ có sự chênh lệch. Khi siêu âm, bác sĩ thường kiểm tra chỉ số nước ối bằng bằng chỉ số ối (AFI) hoặc túi ối lớn nhất (SDP).

Mẹ bầu có thể tham khảo bảng chỉ số nước ối theo tuần thai sau đây:

Nhìn vào bảng chỉ số nước ối theo tuần thai ở trên, có thể thấy nước ối tăng dần theo sự phát triển của thai nhi, đạt đỉnh vào khoảng tuần 32 - 34, sau đó giảm nhẹ để chuẩn bị cho giai đoạn chuyển dạ.

3.2. Cách duy trì chỉ số nước ối ổn định trong thai kỳ

Sau khi hiểu được ý nghĩa của chỉ số nước ối theo tuần thai, mẹ bầu có thể giữ nước ối ở mức an toàn bằng cách: 

3.2.1. Uống đủ nước và bổ sung thực phẩm tốt cho nước ối

Hàng ngày, mẹ bầu nên uống đủ 2 - 2.5 lít nước vừa để duy trì ổn định nước ối vừa giúp tăng cường tuần hoàn máu. Ngoài ra, mẹ bầu cũng nên bổ sung thêm rau xanh, trái cây mọng nước, súp, canh để cải thiện dịch cho cơ thể.

Thai phụ cần uống nhiều nước để duy trì lượng nước ối ổn định

3.2.2. Nghỉ ngơi hợp lý và nằm đúng tư thế 

Nếu bác sĩ chẩn đoán thiếu ối, mẹ bầu thường sẽ được khuyên nằm nghỉ nhiều hơn, ưu tiên nằm ở tư thế nghiêng trái để tăng máu nuôi thai. Đây là cách giúp cải thiện chỉ số ối tự nhiên để an toàn cho thai kỳ.

3.2.3. Siêu âm định kỳ

Khám thai đúng lịch giúp bác sĩ kiểm tra chỉ số ối thường xuyên, phát hiện sớm các vấn đề bất thường để có hướng xử lý khi cần thiết.

Trong trường hợp thiếu ối nặng hoặc đa ối, bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch, chọc ối hoặc theo dõi sát để quyết định thời điểm sinh phù hợp.

3.2.4. Đến cơ sở y tế kiểm tra khi có dấu hiệu bất thường

Mẹ bầu nên đến cơ sở y tế ngay khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nước ối bất thường như:

• Bụng nhỏ hơn bình thường, thai máy yếu hoặc ít cử động.
• Bụng quá căng, khó thở, phù nhiều.
• Ra dịch âm đạo bất thường, có mùi hôi hoặc nghi ngờ rỉ ối.
• Đau bụng, co thắt bất thường trước ngày dự sinh.

Chỉ số nước ối theo tuần thai là một trong những căn cứ quan trọng để đánh giá sự phát triển và an toàn của thai nhi. Việc theo dõi lượng nước ối qua các lần khám thai định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bất thường để có phương án kịp thời, bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe mẹ và bé.

Để chăm sóc thai kỳ an toàn, mẹ bầu có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.