1. Mẹ bị mất sữa là do đâu?

Mất sữa sau sinh là hiện tượng tuyến vú không tiết ra sữa hoặc tiết rất ít, không đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ. Đây là tình trạng phổ biến, có thể xuất phát từ nhiều yếu tố liên quan đến cơ thể người mẹ như:

• Thay đổi nội tiết sau sinh: Khi cơ thể mẹ gặp tình trạng mất máu nhiều, sinh mổ hoặc còn sót nhau thai, hormone prolactin và oxytocin không được tiết đầy đủ. Điều này khiến tuyến sữa hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến giảm dần rồi mất hẳn sữa.
• Tâm lý căng thẳng, mất ngủ kéo dài: Stress sau sinh làm tăng tiết cortisol, gây ức chế prolactin và oxytocin. Càng lo lắng, áp lực, mẹ càng dễ bị ít sữa hoặc mất sữa, nhất là trong những tuần đầu sau sinh.
• Chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý: Nếu khẩu phần ăn của mẹ nghèo nàn dưỡng chất, thiếu protein, vitamin và uống ít nước, cơ thể khó tái tạo năng lượng cho quá trình tiết sữa. Kiêng khem quá mức cũng là nguyên nhân thường gặp ở nhiều mẹ sau sinh.
• Thói quen cho bú sai cách: Khi bé bú ít lần, ngậm không đúng khớp hoặc được cho bú bình quá sớm, tuyến sữa không nhận đủ tín hiệu kích thích nên bị suy giảm đáng kể.
• Ảnh hưởng từ bệnh lý: Một số rối loạn nội tiết đều có thể làm giảm khả năng tiết sữa. Những trường hợp này cần thăm khám y khoa để được điều trị kịp thời.

Mất sữa sau sinh là hiện tượng tuyến vú không tiết ra sữa hoặc tiết rất ít

2. Gợi ý 7 mẹo chữa mất sữa hiệu quả dành cho mẹ 

Sau sinh, nhiều người phải đối mặt với tình trạng ít sữa hoặc mất sữa. Đây là vấn đề khiến không ít mẹ lo lắng, bởi sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên và quý giá nhất cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có thể cải thiện nếu mẹ biết áp dụng những mẹo chữa mất sữa sau:

2.1. Chườm ấm bầu ngực và xoa nhẹ

Chườm ấm được xem là một trong những cách đơn giản nhất để kích thích sữa về. Khi nhiệt độ ấm tác động lên bầu ngực, các mạch máu giãn nở tốt hơn, giúp tuyến sữa hoạt động thuận lợi hơn. 

Mẹ có thể dùng một chiếc khăn sạch thấm nước ấm, vắt khô rồi áp nhẹ lên ngực trong khoảng năm đến mười phút. Sau đó, hãy kết hợp với việc xoa bóp ngực nhẹ nhàng theo vòng tròn từ ngoài vào trong. 

Cách này không chỉ giúp giảm cảm giác căng tức mà còn làm cho ống dẫn sữa thông thoáng, sữa dễ dàng chảy ra khi bé bú hoặc khi mẹ hút sữa. Thực hiện đều đặn trước mỗi cữ bú sẽ giúp dòng sữa trở nên dồi dào hơn.

Chườm ấm bầu ngực và mát xa nhẹ là mẹo chữa mất sữa khá hiệu quả

2.2. Cho bé bú sớm và bú đúng cách

Thời điểm vàng để bé bú chính là ngay sau sinh. Việc bé được bú sớm sẽ kích thích phản xạ tiết sữa và giúp tuyến sữa nhanh chóng hoạt động. Tuy nhiên, điều quan trọng không chỉ là bú sớm mà còn là bú đúng cách. 

Cách bú đúng là khi miệng bé mở rộng, môi dưới hướng ra ngoài và ngậm gần như toàn bộ quầng vú. Cằm bé chạm sát vào ngực mẹ, đầu và thân bé phải nằm trên một đường thẳng để bé bú dễ dàng và không bị mỏi. Khi bé bú sai tư thế, lượng sữa hút được ít, đồng thời mẹ dễ bị đau rát đầu ti, từ đó sinh ra tâm lý ngại cho bú. Vì vậy, mẹ hãy kiên nhẫn chỉnh sửa cho bé ngay từ những ngày đầu để hình thành thói quen bú đúng.

2.3. Điều chỉnh dinh dưỡng

Một chế độ ăn cân đối, đủ chất đóng vai trò quyết định đến nguồn sữa. Sau sinh, cơ thể mẹ cần rất nhiều năng lượng để vừa phục hồi, vừa sản xuất sữa cho con. Vì vậy, mẹ cần duy trì đầy đủ bốn nhóm chất: tinh bột, protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất. 

Các món ăn lợi sữa mẹ không nên bỏ qua có thể kể đến như cháo móng giò, đu đủ hầm xương, rau ngót, rau má, mè đen, hạt sen, đậu xanh và các loại hạt ngũ cốc. Tuy nhiên, thay vì tập trung ăn quá nhiều một món, mẹ nên xây dựng thực đơn phong phú để vừa giúp sữa về nhiều hơn, vừa tránh tăng cân mất kiểm soát. 

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hàng ngày giúp nguồn sữa mẹ hồi phục

2.4. Vắt sữa hoặc dùng máy hút sữa để kích sữa

Một nguyên tắc cơ bản trong việc duy trì sữa mẹ chính là cơ chế “cung - cầu”: càng cho bú nhiều thì sữa càng tiết ra nhiều. Trong trường hợp bé bú ít, ngủ nhiều hoặc bỏ bú, mẹ cần duy trì lượng sữa bằng cách vắt sữa bằng tay hoặc dùng máy hút sữa. Việc hút sữa đều đặn từ hai đến ba giờ một lần, kể cả ban đêm, sẽ gửi tín hiệu cho cơ thể rằng nhu cầu sữa vẫn cao, từ đó kích thích tuyến sữa hoạt động liên tục. 

Ngoài ra, việc này còn giúp tránh căng tức ngực, giảm nguy cơ tắc tia sữa và viêm vú - vốn là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến mất sữa. Sữa đã vắt có thể bảo quản trong tủ lạnh, đảm bảo luôn có sẵn cho bé khi cần.

2.5. Uống nhiều nước

Sữa mẹ chứa phần lớn là nước nên lượng nước mà mẹ nạp vào cơ thể mỗi ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng sữa. Nếu cơ thể thiếu nước, sữa sẽ ít đi rõ rệt. Trung bình, mẹ sau sinh cần khoảng hai đến hai lít rưỡi nước mỗi ngày, không chỉ từ nước lọc mà còn từ sữa tươi, nước ép trái cây hay nước canh trong bữa ăn. 

Một thói quen rất hữu ích là mẹ nên uống một cốc nước ấm trước và sau mỗi lần cho bé bú. Ngoài ra, mẹ nên hạn chế các loại đồ uống chứa caffein, rượu bia hoặc nước ngọt có ga vì chúng không chỉ làm giảm chất lượng sữa mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

2.6. Thả lỏng tinh thần, tránh stress, căng thẳng

Tinh thần thoải mái chính là liều thuốc tự nhiên cho nguồn sữa. Khi mẹ căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra cortisol - một loại hormone có khả năng ức chế oxytocin, từ đó làm giảm dòng sữa. Vì vậy, giữ cho bản thân ở trạng thái thư giãn rất quan trọng. Mẹ có thể tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ, nghe nhạc nhẹ, tập thở sâu, hoặc tham gia các bài tập yoga dành cho mẹ sau sinh.

Thả lỏng tinh thần sẽ giúp mẹ cải thiện tình trạng mất sữa

2.7. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt

Một lối sống khoa học không chỉ tốt cho sức khỏe của mẹ mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến nguồn sữa. Sau sinh, mẹ nên đi ngủ sớm và đảm bảo ngủ đủ giấc, bởi ban đêm là khoảng thời gian hormone prolactin tiết ra mạnh nhất để kích thích sản xuất sữa. Bỏ bữa hoặc ăn uống thất thường sẽ khiến cơ thể mệt mỏi và giảm khả năng tiết sữa, do đó các bữa ăn cũng cần được duy trì đều đặn.

3. Khi nào mẹ bỉm cần đi thăm khám bác sĩ?

Thông thường, nguồn sữa có thể giảm trong vài ngày đầu sau sinh do thay đổi nội tiết tố hoặc chế độ sinh hoạt chưa ổn định. Tuy nhiên, nếu tình trạng mất sữa kéo dài hoặc kèm theo những dấu hiệu bất thường dưới đây, mẹ cần thăm khám bác sĩ sớm:

• Không tiết sữa trong 2 tuần sau sinh: Dù đã áp dụng nhiều biện pháp như cho bé bú thường xuyên, chườm ấm hay hút sữa hỗ trợ, nhưng tuyến vú vẫn không có sữa tiết ra. Tình trạng này có thể liên quan đến rối loạn nội tiết hoặc tổn thương tuyến yên.
• Đau, sưng, đỏ kèm sốt cao: Khi bầu ngực xuất hiện khối cứng, đau nhức dữ dội, kèm theo sốt, rất có thể mẹ đang bị viêm tuyến vú hoặc áp xe vú. Tình trạng này cần điều trị y khoa kịp thời để tránh biến chứng.
• Triệu chứng toàn thân bất thường: Rụng tóc nhiều, mệt mỏi kéo dài, khô da, hay rối loạn kinh nguyệt sau sinh có thể là dấu hiệu của bệnh lý tuyến giáp hoặc suy tuyến yên - nguyên nhân tiềm ẩn gây mất sữa.

Mẹ nên đi thăm khám nếu có những dấu hiệu bất thường khi mất sữa

Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là hành trình nuôi dưỡng thể chất mà còn là sợi dây gắn kết tình cảm thiêng liêng giữa mẹ và bé. Khi không may gặp tình trạng mất sữa, thay vì lo lắng quá mức, mẹ hãy bình tĩnh áp dụng những mẹo chữa mất sữa an toàn, khoa học và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh. 

Ngoài ra, mẹ hãy đi thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để bác sĩ kiểm tra và tư vấn cụ thể hơn. Một địa chỉ bạn có thể lựa chọn là chuyên khoa Sản phụ khoa thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.