1. Yếu tố làm tăng nguy cơ di truyền ung thư

Yếu tố di truyền của ung thư được hiểu là nhiều người trong một gia đình cùng mắc một bệnh hoặc một số bệnh ung thư giống nhau. Độ tuổi mắc ung thư trẻ hơn bình thường, ung thư xảy ra ở nhiều thế hệ.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ di truyền ung thư có thể do những thành viên trong gia đình đều mang đột biến gen mà gen đột biến này làm tăng nguy cơ mắc 1 bệnh hay một vài bệnh ung thư nào đó. Đột biến gen này có thể do di truyền từ bố hoặc mẹ sang cho thế hệ sau.

Đột biến gen làm thay đổi chức năng của gen ban đầu là ức chế khối u. Khi gen bị đột biến làm chức năng của gen bị mất đi hoặc chỉ còn 1 phần chức năng từ đó làm khối u phát triển và dẫn đến ung thư. Các đột biến gen có thể xuất hiện ngay từ khi sinh ra hoặc cũng có thể phát sinh theo quá trình phát triển của cơ thể. Với các đột biến gen mà xuất hiện ngay từ khi sinh ra, nếu phát hiện sớm các đột biến gen này, người mang gen có thể dự phòng rất tốt nguy cơ tiến triển thành ung thư trong tương lai. Đây cũng là hướng tiếp cận mới trong sàng lọc và phát hiện sớm ung thư, đặc biệt là khi công nghệ giải trình tự gen phát triển rất nhanh như hiện nay. Các đột biến gen này có thể di truyền cho thế hệ sau và xuất hiện ung thư ở thể sau.

Với các đột biến gen mà phát sinh trong quá trình phát triển của cơ thể thì yếu tố nguy cơ và nguyên nhân dẫn tới khởi phát đột biến thường là do tác động của các yếu tố môi trường, ngoại cảnh như virus, vi khuẩn, tác sinh vật lý, hóa học tồn tại trong môi trường… Các đột biến gen này xảy ra ở từng mô cơ quan nhất định dưới tác động của các tác nhân khởi phát ung thư theo thời gian. Đột biến gen này ít có khả năng di truyền cho thế hệ sau. Nhưng sẽ là yếu tố nguy cơ làm gia tăng ung thư cho thế hệ sau.

Gen di truyền và nguy cơ gây ung thư

Những gen di truyền làm tăng nguy cơ mắc 1 số loại ung thư đã được tìm thấy như: đột biến gen BRCA1 và BRCA2 làm tăng nguy cơ gây ung thư vú; đột biến gen EGFR làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi; đột biến gen APC làm tăng nguy cơ gây bệnh ung thư đại trực tràng;…

2. Các yếu tố nguy cơ khác mắc bệnh ung thư

Những ảnh hưởng của môi trường, lối sống, thói quen sinh hoạt,… cũng là những nguyên nhân gây mắc các bệnh ung thư. Một số nguy cơ gây bệnh thường được biết đến là:

- Thuốc lá: trong khói thuốc lá có chứa rất nhiều chất độc hại có khả năng gây bệnh ung thư. Chất này khi đi vào cơ thể có khả năng phá hủy các tế bào, tổ chức và gây ra các khối u và phát triển thành ung thư. Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi, thực quản vòm họng, dạ dày,…Người hút thuốc lá không những gây hại cho bản thân mà còn làm ảnh hưởng đến những người xung quanh khi họ hít phải khói thuốc lá, hay còn gọi là hút thuốc lá thụ động. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nguy cơ gây ung thư ở người hút thuốc lá thụ động thường xuyên cao tương đương với người hút thuốc lá chủ động

- Rượu: sử dụng quá nhiều rượu,bia đặc biệt là những loại không rõ nguồn gốc làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan, ung thư vòm họng thực quản, ung thư trực tràng,…

- Ô nhiễm môi trường, không khí: sự phát triển nhanh chóng của các ngành công nghiệp, hóa chất gây ảnh hưởng không ít đến sức khỏe con người. Ô nhiễm không khí do khí thải từ các khu công nghiệp hay ô nhiễm nguồn nước làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư phổi và làm phát triển nhanh quá trình mắc bệnh ung thư.

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư

- Tình trạng thừa cân, béo phì: ăn uống không khoa học, không có chế độ tập luyện thể thao hợp lý gây thừa cân béo phì hay do bệnh mắc phải là nguyên nhân gây tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng, vú, thực quản,...

- Tia xạ, các chất hóa học: tiếp xúc với các loại tia xạ như UV, các tia bức xạ mặt trời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư da, ung thư biểu mô tế bào vảy,...Các hóa chất hóa học nguy hại có thể gây ung thư phổi,...

- Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học: thường xuyên thức khuya, lạm dụng các chất kích thích, chế độ dinh dưỡng không cân bằng cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

3. Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc ung thư?

Bệnh ung thư nếu được phát hiện và điều trị sớm đều có khả năng chữa trị. Để làm giảm nguy cơ mắc bệnh cần thay đổi thói quen sinh hoạt lối sống ngay từ hôm nay.

- Hạn chế các chất kích thích như rượu bia,...

- Không hút thuốc lá.

- Ăn uống, sinh hoạt lành mạnh; có chế độ luyện tập thể thao phù hợp; ăn đầy đủ rau xanh uống đủ nước mỗi ngày.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên hay ngay khi gặp các vấn đề về sức khỏe.

- Tầm soát ung thư bằng việc thực hiện xét nghiệm sàng lọc gen ung thư di truyền hay các sàng lọc khác như chụp x-quang, nội soi,...

- Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, sử dụng kem chống nắng thường xuyên.

- Hạn chế tiếp xúc với các chất hóa học, khói bụi ô nhiễm.

- Đối với trường hợp có yếu tố nguy cơ, cần thăm khám sớm và thường xuyên theo lịch hẹn của bác sĩ.

Xét nghiệm máu để sàng lọc và phát hiện sớm ung thư

Bệnh viện Đa khoa Medlatec đã và đang triển khai thực hiện gói xét nghiệm sàng lọc ung thư di truyền với nhiều lựa chọn cho khách hàng. Với phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO quốc tế, máy móc trang thiết bị hiện đại. Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành nhiều năm kinh nghiệm. Tất cả sẽ trở thành địa chỉ uy tín để khách hàng lựa chọn bệnh viện là nơi chăm sóc sức khỏe.