1. Sinh thiết phổi là gì?

Sinh thiết phổi là quá trình lấy mẫu bệnh phẩm từ phổi để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh (soi dưới kính hiển vi) để tìm kiếm các bệnh lý.

Thủ thuật này được chia ra 2 nhóm chính:

• Sinh thiết kín: sinh thiết xuyên thành ngực hoặc sinh thiết qua nội soi khí quản
• Sinh thiết mở: mổ phanh lồng ngực hoặc mổ nội soi lồng ngực trong phòng mổ để cắt mảnh bệnh phẩm.

Sinh thiết phổi là quá trình lấy mẫu bệnh phẩm từ phổi để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh (soi dưới kính hiển vi) để tìm kiếm các bệnh lý.

2. Tại sao lại cần tiến hành sinh thiết phổi

Phổi đóng vai trò quan trọng trong việc hô hấp và cũng là nơi nhiều bệnh nguy hiểm xuất hiện.

Y văn đã ghi nhận rất nhiều bệnh lý của phổi:

• Viêm phổi vi khuẩn, viêm phổi virus, áp xe phổi, kí sinh trùng, nấm
• Lao phổi
• Bệnh lý phổi kẽ
• Bệnh lý tự miễn dịch tại phổi.
• Ung thư phổi nguyên phát
• Ung thư phổi di căn
• Khối u lành tính của phổi: hamartoma, u mạch…
• Tràn dịch, tràn khí màng phổi.

Trong các nguyên nhân trên có rất nhiều bệnh lý nguy hiểm mà nếu phát hiện muộn sẽ gây khó khăn điều trị, chi phí tốn kém thậm chí tỷ lệ tử vong cao. Điển hình trong đó là bệnh ung thư phổi - vấn đề sức khỏe toàn cầu. Theo Tổ chức y tế thế giới WHO thì ung thư phổi chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các loại ung thư được phát hiện, cũng như là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trong các bệnh ung thư. Còn tại Việt Nam ung thư phổi xếp thứ 2 sau ung thư gan, với vài chục nghìn người tử vong mỗi năm. Tỷ lệ này ngày càng tăng lê do tuổi thọ tăng cao, ô nhiễm khói thuốc lá, ô nhiễm môi trường, ô nhiễm thực phẩm ngày càng trầm trọng.Vì vậy việc chẩn đoán xác định bệnh lý giúp quá trình điều trị kịp thời, tăng thời gian sống và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Kĩ thuật sinh thiết thời gian gần đây đã có nhiều tiến bộ vượt bậc về kĩ thuật cũng như trang thiết bị, giúp thủ thuật này trở nên an toàn hơn, nhanh chóng, giảm đau đớn. Hiện nay điều trị đích đang là phương pháp hứa hẹn với nhiều trường hợp ung thư phổi. Do đó việc lấy được mảnh bệnh phẩm để nhuộm hoá mô miễn dịch phục vụ điều trị đích sẽ mang lại ý nghĩa to lớn.

3. Các thủ thuật sinh thiết phổi

Sinh thiết qua nội soi phế quản:

Bác sĩ lấy bệnh phẩm gồm: khối u, chất tiết đường hô hấp, niêm mạc đường hô hấp, hạch bạch huyết. Ngoài ra bác sĩ có thể quan sát gián tiếp cấu trúc bên ngoài khí quản bằng nội soi siêu âm. Tuy nhiên với các khối u ở ngoại vi phương pháp này sẽ gặp khó khăn khi tiếp cận.

Sinh thiết phổi mở qua nội soi lồng ngực hoặc mổ mở:

Đây là can thiệp lớn, cần gây mê, có tỷ lệ biến chứng cao hơn các phương pháp còn lại. Ưu điểm là mảnh bệnh phẩm kích thước lớn giúp chẩn đoán chính xác hơn. Chỉ định khi các phương pháp khác thất bại hoặc kết hợp cùng với điều trị lấy khối u trong một thì.

Sinh thiết xuyên thành ngực dưới siêu âm:

Đây là kĩ thuật giúp lấy bệnh phẩm nhanh, chính xác, chi phí thấp.

Bệnh nhân và bác sĩ không phải tiếp xúc tia X, hình ảnh động theo thời gian thực giúp định vị và chọc vào khối u chính xác.

Tuy nhiên kỹ thuật này chỉ áp dụng với các khối u ở ngoại vi sát thành ngực, vị trí dễ làm dưới siêu âm, khó đánh giá các tai biến như tràn dịch tràn khí hay chảy máu phế nang.

Sinh thiết qua nội soi phế quản:

Bác sĩ lấy bệnh phẩm gồm: khối u, chất tiết đường hô hấp, niêm mạc đường hô hấp, hạch bạch huyết. Ngoài ra bác sĩ có thể quan sát gián tiếp cấu trúc bên ngoài khí quản bằng nội soi siêu âm. Tuy nhiên với các khối u ở ngoại vi phương pháp này sẽ gặp khó khăn khi tiếp cận.

Sinh thiết phổi mở qua nội soi lồng ngực hoặc mổ mở:

Đây là can thiệp lớn, cần gây mê, có tỷ lệ biến chứng cao hơn các phương pháp còn lại. Ưu điểm là mảnh bệnh phẩm kích thước lớn giúp chẩn đoán chính xác hơn. Chỉ định khi các phương pháp khác thất bại hoặc kết hợp cùng với điều trị lấy khối u trong một thì.

Một trường hợp u phổi nằm sát thành ngực đã được sinh thiết xuyên thành ngực dưới siêu âm tại bệnh viện Medlatec

Sinh thiết xuyên thành ngực dưới siêu âm

Đây là kĩ thuật giúp lấy bệnh phẩm nhanh, chính xác, chi phí thấp.

Bệnh nhân và bác sĩ không phải tiếp xúc tia X, hình ảnh động theo thời gian thực giúp định vị và chọc vào khối u chính xác.

Tuy nhiên kỹ thuật này chỉ áp dụng với các khối u ở ngoại vi sát thành ngực, vị trí dễ làm dưới siêu âm, khó đánh giá các tai biến như tràn dịch tràn khí hay chảy máu phế nang.

Sinh thiết xuyên thành ngực dưới hướng dẫn máy cắt lớp vi tính huỳnh quang

Một phương pháp đáng tin cậy, hiệu quả. Bác sĩ có thể điều khiển máy bằng chân với bàn đạp điều khiển và màn hình di động ngay trước mặt. Vì thế bác sĩ có thể vừa điều chỉnh kim vừa trực tiếp quan sát đường đi của kim, tránh các cấu trúc nguy hiểm như tim, mạch máu lớn. Tuy nhiên ngoài việc bệnh nhân bị chiếu tia X thì bác sĩ sẽ chịu phơi nhiễm tia cùng với bệnh nhân thế nên cần được trang bị bảo hộ đầy đủ.

Hình ảnh sinh thiết dưới máy cắt lớp vi tính huỳnh quanh

Sinh thiết dưới hướng dẫn máy cắt lớp vi tính đa dãy

Đây là phương pháp phổ biến nhất hiện nay với nhiều ưu điểm

• Lấy được bệnh phẩm ở các vị trí ngoại vi mà nội soi phế quản không tiếp cận được.
• Xác định vị trí thích hợp bên trong khối u để lấy vào, tránh chạm vào vùng hoại tử, vùng tạo hang hay giàu mạch máu.
• Quan sát được các cấu trúc như tim, mạch lớn, phế quản, vùng giãn phế quản để tránh chọc vào.
• Phân biệt được vùng u hay vùng xẹp phổi (với tiêm thuốc cản quang)
• Kiểm tra các biến chứng: tràn máu, tràn khí màng phổi, chảy máu phế nang.
• Bác sĩ không phải tiếp xúc với tia X.

Một trường hợp ung thư phổi được sinh thiết dưới cắt lớp vi tính tại bệnh viện Medlatec

4. Tai biến có thể gặp phải khi sinh thiết phổi

• Các dị ứng thuốc gây tê, gây mê
• Sốt rét run
• Đau ngực khó thở
• Tràn khí màng phổi
• Tràn máu màng phổi
• Ho máu
• Chảy máu phế nang
• Một số tai biến hiếm gặp: Phản xạ dây thần kinh phế vị, viêm màng ngoài tim,di căn theođường chọc kim, tắc mạch do khí gây nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, tắc mạch phổi.

Tỷ lệ các biến chứng sẽ tăng lên khi bệnh nhân có nhiều bệnh nền: tăng huyết áp, khí phế thũng, giãn phế nang, thể trạng yếu.

Sinh thiết phổi nên được tiến hành tại các cơ sở y tế uy tín, chuyên môn tốt để thực hiện thủ thuậtthuận lợi, có thể xử trí các tai biến nếu có.

Trên đây là thông tin cơ bản của sinh thiết phổi mà bạn cần biết. Bệnh viện Medlatec là một trong số ít các cơ sở y tế có thể thực hiện thủ thuật sinh thiết phổi dưới siêu âm hoặc cắt lớp vi tính với hệ thống máy hiện đại và đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn.

Để tìm hiểu kĩ hơn, bạn có thể gọi đến tổng đài 1900 565656 để được chúng tôi tư vấn tận tình.